Bahşiş Vermek

MarketWatch’da okuduğum bir haber üzerine bu yazıyı yazmaya karar verdim. Habere göre, yılda milyon dolarlar kazanan bir Amerikan futbolu oyuncusu, restoranda yemek yedikten sonra, 61.56$’lık hesap için, yalnızca 20 cent (yani 20 kuruş) bahşiş bırakmış, akabinde de restoran müdürünün hesap fişini sosyal medyada paylaşmasıyla olay yankı yaratmış.

Amerika’da garsonlar asgari ücret üzerinden maaş alırlar ve hayatlarını bahşişlerle idam ettirirler. Eğer 60 dolarlık bir hesap için, 20 cent bahşiş bırakmışsanız, garson veya restoran ile ilgili büyük bir problem yaşamışınız demektir. Bu hareketin küfretmekten pek farklı bir yanı yok.

Tarantino’nun Rezervuar Köpekleri (Reservoir Dogs) filmini izleyenler, giriş sahnesindeki 3 dakikalık bahşiş muhabbetini hatırlayacaktır. Söz konusu sahnede, “bahşişe inanmıyorum” diyen elemanın argümanlarını ve elemana karşı argümanları izlemiştik. Hatırlamayanlar da buraya tıklayarak izleyebilirler.

Filmde de izleyebileceğiniz üzere, bir kısım insan koşulsuz bahşiş bırakabilirken, bir kısım ise ya hiç bahşiş vermiyor ya da eğer özel bir ilgi görmüşse bahşiş bırakıyor. Ülkemizde ise durum bazen vahşet boyutlarına varabiliyor. Restoranlarda bırakılan bahşişi bir kenara koyarsak, daha birkaç hafta önce, bir damat düğün gününde, bahşiş isteyen magandalar tarafından katledildi. (Bu yazıyı yazdıktan yalnızca bir kaç saat sonra, Show TV muhabirlerinin başlarına gelenleri izledikten sonra, Türkiye’de bahşişin artık bir teröre dönüştüğüne emin oldum.) Bahşiş konusunda en ölçüsüz milletlerden biri olabiliriz. Yeni ev mi aldınız? Evleniyor musunuz? Arabanızı mı yenilediniz mi? Alakalı alakasız bir çok insana bahşiş vermeye hazır olun. Ya da aracınızla ortalama bir restorana mı gittiniz? Dış kapıdaki valeden, vestiyere, garsondan, komiye kadar bahşiş akıtmaya hazırlayın kendinizi.

Bahşiş konusunda çeşitli kültürel farklılar da mevcut. Bahşiş vermekten hoşlanmayanlar için Uzak Doğu cennet diyebiliriz. Örneğin Japonya, Kore ve Çin’de bahşiş vermek bir tür hakaret kabul edilebiliyor. Orta Doğulu toplumlar da ise bahşiş hayatın adeta bir parçası haline gelmiş durumda. Avrupa’ya baktığımızda %10 bahşiş kabul edilebilir. Dünyadaki bahşiş kültürünü özetleyen aşağıdaki inforgrafiği izleyebilirsiniz.

Devamını okumak için aşağıdaki sayfa numaralarına tıklayınız.