Bireysel Emeklilik Fon Karşılaştırması

2013 yılından itibaren devletin bireysel emeklilik sisteminde katılımcıların yatırdığı katkı payının %25’i kadar ek katkı payı ödemeye başlamasıyla, sisteme olan ilgi de oldukça arttı. 2014 yılının Şubat ayı itibarıyla sistemdeki katılımcı sayısı 4.3 milyon kişiye ulaştı. Sistemde biriken toplam fon tutarı ise 25.6 milyar TL civarında. Katılımcı sayısının sürekli yükseldi sisteme ilişkin en büyük soru işaret ise “Hangi BES fonu daha iyi?”. Bu sorunun cevabını verebilmek için 10. yılını dolduran bireysel emeklilik sisteminde BES fonlarının karşılaştırmasını yaptım. BES fonlarını karşılaştırırken, enflasyon, BIST-100 endeksi ve döviz sepeti gibi gösterge kabul edebileceğimiz değerleri de grafiğe ekledim. Böylelikle bireysel emeklilik sistemi katılımcıları hangi BES fonunun en çok kazandırdığını ve BES fonlarının enflasyona göre yüksek getiri sağlayıp sağlamadığını görecekler.

Şimdi gelin hep birlikte BES fonlarının karşılaştırmasına bakalım:

İlk olarak BES fonlarının ortalama getirisi, grafikte de mavi renkte göreceğiniz üzere, %239. Ekim 2003 tarihinde sistemdeki 100 TL ortalama 239 TL getirmiş yani 2014 yılı itibarıyla sistemdeki fon tutarı 339 TL’ye ulaşmış. Aynı dönem içerisinde parasını borsaya yatıran bir yatırımcı ise, parasını neredeyse 4’e katlayarak, BES ortalama fon getirisinden daha çok kazanmış. 10 yıldır parasının yarısını Amerikan Doları’nda diğer yarısını ise Euro’da tutan bir yatırımcı ise, yalnızca %65 getiri elde edebilmiş. Aynı dönem içerisinde enflasyonun (TÜFE) %128 arttığını düşünürsek, dövize yatırım yapanlar reel anlamda zarar etmişler diyebiliriz.

BES fonlarının kendi içerisinde karşılaştırmasını yaparsak, en iyi BES fonunun hisse olduğunu görüyoruz. Bundan 10 yıl önce sistem başladığında, BES hisse fonlarına 100 TL yatıran bir BES katılımcısı birikimlerini 319 TL artırarak 419 TL’ye ulaştırmış oluyor. BES hisse fonlarının bu kadar başarılı bir performans göstermesinde en büyük katkı şüphesiz, 10 yıl içerisinde neredeyse 4 kat artan BIST endeksinin performansıdır diyebiliriz.

10 yıllık süreçte en kötü BES fonu ise uluslararası yatırım araçlarına yatırım yapan BES fonları olmuş. Yalnızca %106 getiri sağlayabilen uluslararası fonların performansı grafikte yeşil ile gösterilen ve TÜFE olarak adlandırılmış olan enflasyonun altında kalarak, reel getiri anlamında yatırımcısını üzmüştür. BES uluslararası fonlarının kötü performansının nedeni ise, 10 yıllık süreçte yalnızca %65 yükselen döviz sepeti diyebiliriz.

Yabancı para kamu borçlanma araçlarına yatırım yapan BES fonları 10 yılda %174 getiri sağlayarak BES fonlarının ortalama getirisinin altında kalmışlar. Bireysel emeklilik likit fonlar, sistemin kuruluşundan bu yana %200’e yakın getiri sağlasa da, BES fonlarının ortalama getirisinin altında kalan bir diğer fon grubu olmuş.

Tahvil ve bono gibi Türk Lirası kamu borçlanma araçlarına yatırım yapan BES kamu borçlanma fonları ile esnek fonlar, 10 yıllık süreçte sırasıyla %259 ve %277 getiri sağlayarak, BES fonlarının ortalama getirisini geçmeyi başarmışlar.

Bireysel emeklilik fonlarının karşılaştırmasına baktığımızda, uzun vadeli bir süreçte en yüksek getiriyi sağlayan fon grubunun BES hisse fonları olduğu görünüyor. Öte yandan bireysel emeklilik fonlarının 2013 yılı getirilerine ve 2014 Ocak ayı getirilerine baktığımızda ise BES hisse fonu yatırımcılarının zarar ettiklerini görüyoruz. Eğer, BES katılımcıları, fonlardaki trend dönüşümlerini yakalayıp, fon değişikliklerini yapabilirlerse bu getirileri artırmak da olası. Örneğin, 2013 Mayıs ayı içerisinde 100 TL tutarındaki hisse fonlarınızı satıp, uluslararası fonlara geçmiş olsaydınız, şu an fon toplamınız 74 TL değil, 123 TL olacaktı.

BES fon seçimi yaparken, risk algınız, kazanç beklentiniz ve yaşınızı hesaba katarak, kendinize en uygun fonu seçmeniz gerekmektedir. BES fon seçimini yaptıktan sonra ise, “saldım çayıra, Mevlam kayıra” demek yerine, sık sık piyasadaki gelişmeleri takip ederek, en azından 2 ayda bir fon seçimlerinizi gözden geçirmeniz gerekmektedir.

Siz ne kadar sürede bir fon değişikliği yapıyorsunuz? Şu anda yatırımlarınız hangi fonda? Yakın zamanda değişiklik yapma niyetiniz varsa, hangi BES fonuna geçmeyi planlıyorsunuz?