Facebook kimin?

Kurulduğu 2004 yılından bu yana sosyo kültürel ve politik anlamda Dünya’yı en çok etkileyen oluşumlardan biri de Facebook. Aylık 1.5 milyar ortalama aktif kullanıcı sayısı olan Facebook’un sahibi konusunda da sürekli spekülasyonlar yapılıyor. Facebook sahibinin Yahudi olduğundan tutun da, Facebook’un gerçek sahibinin CIA ve MOSSAD olduğuna kadar uzanan iddaalar var. Facebook kimin sorusunu yanıtlayacağımız bu yazımızda, spekülasyonlardan çok gerçekleri yazacağız.

Facebook, 4 Harvard Üniversitesi öğrencisi tarafından 2004 yılında kurulduğunda, birincil amacı üniversite öğrencilerini bir araya getiren sosyal bir mecra olmaktı. Sonraları gördüğü büyük ilgiyle herkese açık hale gelen Facebook’un bugün 12 bini aşkın çalışanı var. Peki Facebook kurucusu kim? Facebook sahibi kim?

4 Şubat 2004 tarihinde Mark Zuckerberg öncülüğünde Dustin Moskovitz, Chris Hughes ve Eduardo Saverin tarafından kurulan Facebook’un bugünkü misyonu insanlara paylaşma gücü vererek, dünyayı daha açık ve birbirinden haberdar hale getirmek. Yani kısaca Kuzey Kore gibi diktatörlüklere Facebook’un dünyasında yer yok. Bu ulvi amacını yerine getirmek için de Internet.org gibi büyük projeleri destekliyor. Tüm bunlar başka bir yazının konusu, bu yazımızda Facebook sahibini açıklayacağız.

Facebook 12 Mayıs 2012 tarihinde halka arz edildi. Yani bugün isteyen herkes NASDAQ‘ta işlem gören Facebook hissesi satın alarak, serveti çapında Facebook sahibi olabilir. Burada vereceğimiz bilgiler de kamuya açık verilerden derlenmiştir. İşte Facebook kimin sorusunun cevabı:

Mark Zuckerberg: Facebook kurucusu ve aynı zamanda CEO’su olan 1984 doğumlu Zuckerberg, değeri 300 milyar dolar olan Facebook’un şu anki en büyük hissedarı. Geçen ay kızının doğumunun ardından, kızına hitaben yazdığı mektupta sahıp olduğu Facebook hisselerinin %99’unu bağışlayacağı sözünü de vermişti. (Bill Gates’in öncülüğünü yaptığı ”Giving Pledge” Zuckerberg tarafından 5 yıl önce imzalanmıştı. Bu hareket ile iş adamları varlıklarının büyük çoğunluğunu bağışlıyorlar. Zuckerberg ve eşi geride bıraktığımız 10 yılda 1.6 milyar dolarlık bağış yaptılar. Bu bağışlar Newyork Devlet Okulları Sistemi’ni ve Ebola’nın yayılmasını önleyen kuruluşları da içeriyor.) Özetle, Facebook’un sahibi kim ya da Facebook kimin diye sorarsanız Mark Zuckerberg’in diyebiliriz.

Accel Partners: Facebook daha ilk yılını tamamlamadan risk sermayesi şirketlerinden Accel Partners’ın ortağı Jim Breyer, Zuckerberg’i ilk aşama yatırımını yapmaya ikna etmiş, sadece 10 çalışanı bulunan Facebook için ilk değerleme 98 milyon dolar olarak yapılmıştır. $12.7 milyon ilk yatırım ile Facebook’un %15 hissesini alan Accel Partners, bugün de Zuckerberg’den sonra Facebook’un en büyük hissedarlarından biridir. Yani, Facebook kimin diye sorarsanız, Mark Zuckerberg en büyük hissedar, Ama Accel Partners de Facebook sahiplerindendir diyebiliriz.

Digital Sky Technologies: Rusya’nın Facebook’u diyebileceğimiz Vkontakte‘nin de sahibi olan Rusya merkezli Digital Sky Technologies, 2009 yılında Facebook’u $10 milyardan değerleyerek $200 milyon karşılığında %2 civarında Facebook hissesinin sahibi olmuştur. Digital Sky (DST, bugün Twitter, Zynga, Groupon, Spotify gibi şirketlerin yanısıra Facebook’un sahiplerinden biridir.

Sean Parker: Facebook’u Facebook yapan adam Sean Parker bugün de hala Facebook sahipleri arasındadır. Facebook kurulduktan hemen sonra Zuckerberg ile tanışan ve danışmanlığını yapmaya başlayan Parker, aynı zamanda Facebook’un ilk başkanıdır. Facebook ilk kurulduğunda ismi thefacebook.com‘dur. Facebook’un isminden ”the”yı çıkarmayı da Parker önermiştir. Aynı zamanda bugün Zuckerberg’in %50’den az hisse ile Facebook’u kontrol edebiliyor olması da Parker’ın marifetleri arasındadır. Uyuşturucu kullanımından suçlanınca, yatırımcı baskısı ile Facebook’taki resmi görevini sonlandırmış olsa dahi bugün bile Zuckerberg’in en önemli yol göstericisidir.

Peter Thiel: Her ne kadar şu an için Facebook’un önemli sahiplerinden olmasa da, Facebook’un ilk yatırımcılarından Peter Thiel’ı anmazsak olmaz. Facebook’un kurulduğu ilk yıl $500 bin yatıran Thiel, yaklaşık 8 yıl sonra sahip olduğu hisselerin büyük çoğunluğunu $1 milyara satmıştır. Thiel, okulu bırakmaları şartıyla umut vadeden gençlere $100 bin burs bağlama sözü ile tanınıyor.

Bono: U2’nun solisti Bono da Elevation Partners aracılığıyla Facebook yatırımcıları arasında yer almaktadır. Yani Facebook’un sahiplerinden biri de sanatçı Bono’dur.

Facebook sahiplerinden en ilginci kuşkusuz David Choe’dir. Bir şehir efsanesi olarak ”Facebook’un duvarlarını boyayan adama hisse vermişler o da milyoner olmuş.” diye anlatılan hikayedeki boyacı David Choe’dir. Boyacı deyince aklınıza klasik boyacılar gelmesin. Kendisi bir graffiti sanatçısıdır. Facebook’un Silikon Vadisi’ndeki ofisinin duvarlarına çizim yapmak için davet edildikten sonra ödemeyi hisse senedi olarak almayı kabul etmiş ve bu ödeme şeklini gülünç bulmuş olsa da bugün Facebook’un geldiği nokta sonrası David Choe epeyce zengin bir adam olmuştur.

Belirtilen yatırımcılara ek olarak Facebook kurucuları arasında yer alan Dustin Moskovitz, Chris Hughes ve Eduardo Saverin‘in de hala Facebook hisseleri bulunmaktadır. Yani kurucuları da Facebook sahibi arasında sayabiliriz.

”Facebook kimin?” sorusunu yanıtlamaya çalışırken, Facebook’un en ilginç hissedarlarına yer vermeye çalıştık. Burada belirttiğimiz isimler dışında Facebook’un şu anki üst yönetiminden ve The Social Network filmini izleyenlerin hatırlayacağı üzere Facebook’u dava etmiş olan Winklevoss ikizleri gibi bir çok isim Facebook sahipleri arasındadır. Bu isimleri tek tek Yahudi, ajan, vs. diye sıralamak ahlakımıza uygun bir davranış olmamakla beraber Facebook’un sahibinin CIA veya MOSSAD olduğu gibi efsaneleri de ortadan kaldırıyoruz.

Siz de isterseniz Facebook sahibi olabilirsiniz. Bunun için tek yapmanız gereken NASDAQ’tan Facebook hissesi alamnızdır. FB koduyla Borsa’da işlem gören Facebook hisseleri yılı $104.66 seviyesinden kapatmıştır.

Facebook sahibi kim ve Facebook kimin sorularını yanıtlamış olduk. Siz de Facebook sahibi ve kurucusu ile görüşlerinizi aşağıda yer alan yorum bölümü aracılığıyla bizimle paylaşabilirsiniz.