Türk Lirası Dünyada Kaçıncı Sırada?

Bu hafta Türk Lirası önemli dönemeçlerinden birini daha yaşadı. Tarihinde ilk kez Türk Lirası, Dolar karşısında 4 Lira seviyesine geriledi. Eski parayla söylersek 1 dolar, 4 milyon liradan daha değerli hale geldi. Böylelikle psikolojik bir seviye olan 4 lira da test edilmiş oldu. Haftanın son işlem gününe girilirken, Türk Lirası, Dolar karşısında 3.95 seviyelerinden işlem görmekte.

6 Ağustos 2018 güncelleme: 30 Mart 2018 tarihinde kaleme aldığımız yazımızın üzerinden 4 ay dahi geçmeden, Dolar 5.30 seviyelerini gördü. Diğer ülkelerdeki dolar fiyatını görmek için buraya tıklayabilirsiniz.

Peki bunlar ne anlama geliyor? Türk Lirası’nın değer kaybetmesi olumsuz mu? Dünyadaki diğer para birimlerinin değerleri ne? Dünyanın en değerli parası hangisi?  Dünyanın en değersiz parası ne? Türk Lirası Dünyada kaçıncı sırada? 2018 yılı para sıralaması nasıl? Yazımızda bütün bu soruların cevabını bulabileceksiniz.

Ülkemizde 24 Ocak 1980 yılında alınan kararlar ile günlük kur uygulamasına gidilmiş, kambiyo rejimi değişerek piyasa ekonomisine geçiş yapılmaya başlanmıştır. 2001 krizinden sonra ise tamamen dalgalı kur sistemine geçilerek, döviz fiyatının serbest piyasada belirlenmesine imkan verilmiştir. Zaman zaman, Merkez Bankası çeşitli enstrümanlar kullanarak, rezervleri imkanınca döviz kurlarındaki aşırı ısınmalara müdahale etse de genel olarak ülkemizin para birimi piyasada serbestçe belirlenir. Dolayısıyla, Türk Lirası’ndaki fiyat değişimleri yalnızca ekonomi çevrelerini değil vatandaşı doğrudan ilgilendirmekte ve etkilemektedir.

DOLAR EN ÇOK HANGİ ÜLKEDE YÜKSELDİ? ÖĞRENMEK İÇİN BURAYI TIKLAYIN.

Türk Lirası’nın Dolar, Euro veya Sterlin gibi para birimleri karşısında değer kaybediyor oluşu, vatandaşın cebini de doğrudan etkilediği için geniş kitleler tarafından sıkı bir şekilde takip edilmekte ve etkileri piyasaya anında yansımaktadır. Her ne kadar Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde Türk Lirası ile alışveriş yapıyor olsak da Türk Lirası’nın diğer para birimleri karşısındaki değeri bütün vatandaşları etkilemektedir. Söz gelimi, bugün benzinin litre fiyatı yaklaşık 1.5 Dolar seviyesindedir. Dolar, 4 liraya yükseldiğinde, benzinin litre fiyatı da 6 lirayı geçmiştir. Benzin fiyatının artması, nakliye ücretlerinin yükselmesine neden olacaktır. Nakliye maliyetlerinin artması da doğrudan perakende fiyatları etkileyecek ve hayat pahalılığına yol açacaktır. Dolayısıyla, Türk Lirası’nın değer kaybetmesi ekonomimiz için olumsuzdur.

Öte yandan, kimi uzmanlar Türk Lirası’ndaki değer kaybının ihracatı artıracağı, bunun da ülke ekonomisine katkı sağlayacağını iddia etse de, ihraç ürünlerimizde kullanılan hammadenin yurtdışından ithal ediliyor olması, ihraç edilecek ürünün fiyatını artıracağı için kurdaki zayıflamanın yaratacağı rekabet avantajının büyük bir kısmını yok edecektir. Aynı zamanda, kurun zayıflamasının cari açığa etkisi de sınırlı ölçüde olacaktır. Türk Lirası’nın zayıflaması, ancak turizm gibi emek yoğun sektörlerde iş verenlerin karlılığını artıracaktır. Turizm gibi bir kaç sektör dışında hayatın geneline etkisi maalesef olumsuzdur.

Bu bilgileri verdikten sonra 2018 yılı para sıralamasına bakalım. Hangi para birimi daha değerli, hangisi daha değersiz? Türk Lirası, dünyadaki diğer para birimleri arasında kaçıncı sırada?

DOLAR KARŞISINDA EN ÇOK DEĞER KAYBEDEN PARA BİRİMLERİ HANGİLERİ? ÖĞRENMEK İÇİN BURAYI TIKLAYIN.

Dünyanın en değerli para birimi Kuveyt Dinarı, bugün 1 Kuveyt Dinarı ile yaklaşık 3.3 dolar alabiliyorsunuz. Yani, 1 Kuveyt Dinarı, yaklaşık 13 lira ediyor. Öte yandan, dünyanın en değersiz para birimi ise İran Riyali ya da değişen adıyla İran Tümeni diyebiliriz. Bugün, 1 dolar alabilmeniz için neredeyse 38 bin İran Riyali vermeniz gerekmektedir.

Dünyada yaygın olarak kullanılan para birimleri arasında Türk Lirası’nın değerine baktığımızda, 22. sırada olduğunu görüyoruz. Yani dünyadaki 21 para birimi, dolar karşısında Türk Lirası’ndan daha değerliyken, 31 para birimi de Türk Lirası’ndan daha değersiz durumdadır. Peki bu, Türkiye ekonomisinin güç bakımından Dünya’da 21. sırada olduğu anlamına mı gelir?

Sıralama	Para Birimi	1 USD karşısında değeri
1	Kuveyt Dinarı	0.30
2	Bahreyn Dinarı	0.38
3	Umman Dinarı	0.38
4	İngiliz Sterlini	0.71
5	Euro	0.81
6	İsviçre Frangı	0.96
7	Kanada Doları	1.29
8	Avustralya Doları	1.30
9	Brunei Doları	1.31
10	Singapur Doları	1.31
11	Libya Dinarı	1.33
12	Yeni Zelanda Doları	1.38
13	Bulgar Levası	1.59
14	Brezilya Reali	3.30
15	Polonya Zlotisi	3.42
16	İsrail Şekeli	3.51
17	Katar Riyali	3.64
18	Emirlik Dirhemi	3.67
19	Suudi Arabistan Riyali	3.75
20	Romanya Leyi	3.79
21	Malezya Ringiti	3.87
22	Türk Lİrası	5.30
23	Hırvat Kunası	6.04
24	Danimarka Kronu	6.06
25	Çin Yuanı	6.29
26	Trinidad Doları	6.76
27	Norveç Kronu	7.84
28	Hong Kong Doları	7.85
29	İsveç Kronu	8.36
30	Botswana Pulası	9.53
31	Venezuela Bolivarı	9.99
32	Güney Afrika Randı	11.84
33	Meksika Pesosu	18.18
34	Arjantin Pesosu	20.13
35	Çek Korunası	20.63
36	Tayvan Doları	29.14
37	Taylanda Bahtı	31.26
38	Morıtanya Rupisi	33.55
39	Filipin Pesosu	52.22
40	Rus Rublesi	57.27
41	Hindistan Rupisi	65.07
42	İzlanda Kronu	98.77
43	Nepal Rupisi	104.61
44	Japon Yeni	106.45
45	Pakistan Rupisi	115.45
46	Sri Lanka Rupisi	155.64
47	Macar Forinti	253.93
48	Kazakistan Tengesi	319.02
49	Şili Pesosu	603.91
50	GÜney Kore Wonu	1,064.07
51	Kolombiya Pesosu	2,787.97
52	Endonezya Rupisi	13,765.34
53	İran Riyali	37,767.67

Para birimlerinin dolar karşısındaki değeri, ülke ekonomisin veya ülkede yaşayan vatandaşların refah durumuna ilişkin gösterge değildir. Yukarıda bulunan para birimleri sıralamasında göreceğiniz üzere, Danimarka kronu, Norveç kronu, İsveç kronu veya Japon Yeni, Türk Lirası’na göre daha değersiz. Yani bugün 1 Türk Lirası ile 2 tane İsveç Kronu veya 25 Japon Yeni alabiliyoruz. Peki, bu bizim vatandaşımızın İsveçlilerden 2 kat veya Japonlardan 25 kat zengin olduğu anlamına mı geliyor?

Ülkelerin refah düzeyleri karşılaştırılırken, ülkenin para biriminin dolar karşısında değerinden ziyade vatandaşların alım gücüne bakmak daha isabetli bir yöntemdir. Diğer ülkelerde asgari ücretleri karşılaştırdığımız yazımızda da göreceğiniz üzere, bugün Japonya’da asgari ücret 135.680 yendir. 136 bin yen, 5 bin Türk Lirasına eşittir. Yani ülkemizde uygulanan asgari ücretin 3 katından daha fazladır. Bugün Japonya’da asgari ücretle haftada 40 saat çalışan bir işçi, Türk işçisinden 3 kat daha fazla para kazanmaktadır. Bu gösterge de tam olarak satın alma gücünü yansıtmamaktadır.

Ülkelerin para birimlerini ve satın almak güçlerini karşılaştırmak için en sık başvurulan kaynaklardan birisi Big Mac Endeksi‘dir. Economist dergisi tarafından hazırlanan bu endeks, basit bir şekilde Dünya’daki McDonalds restoranlarında Big Mac menüsünün hangi fiyata satıldığını baz alarak, ülkelerin alım güçleri hakkında fikir vermeye çalışmaktadır. Ocak 2018 verilerine baktığımızda, Big Mac’in 10.50 liraya yani $2.83 dolara satıldığını görüyoruz. Aynı burgeri Norveç’te yemek istediğiniz zaman 49 kron yani $6.25 vermeniz gerekmektedir. Bugün, 1 Türk Lirası, 2 Norveç kronuna eşitken, Norveç’te aynı hamburger Türkiye’den 2.2 kat daha pahalı. Yani, önemli olan para biriminizin dolar karşısındaki değerinden ziyade, o para ile neler alabildiğinizdir.

Türk Lirası’nın dünyadaki sıralamasına ilişkin sorularınız varsa aşağıda yer alan yorum bölümü aracılığıyla bizlere iletebilirsiniz.